doğu türkistan'dan sağlıklı haber almak zor, çin her türlü iletişim kanalını baskı altında tutuyor. haber alma anlamında alacakaranlık bir durum var, bu da olumlu veya olumsuz yönde abartılmaya imkan veren bir hal. kolayca kanallardan birini hayalci olmakla, komplo kurmakla suçlayabilirsiniz, aksini ispat etmek kolay değil. gelelim meseleye: son günlerde yeni bir büyük hadise yok, birden bire tepki patlamasına sebep olacak bir şey yok. tepkiyi organize edenler neden bu vakti seçtiler bilmiyorum. keza ortada gezen resimler de aktüel değil veya sahih değil. diğer taraftan bunları mazeret gösterip hacı yalan bunlar memleket günlük güneşlik demek de gaflet, dalalet, hiyanet... içki içme festivali gibi bir şey gerçekten yapıldı, muhtemelen ramazanda yapıldığı için tepki çekti. ama olay hangi ara ne şekilde zorla içiriyorlar şekline döndü, takip edemedim. zorla içirme diye bir şey var-yok bilmiyorum. oruç yasağı var, senelerdir var. memurlar ve öğenciler sıkı şekilde denetleniyor. namaz yasağı da var. camilere giriş çıkış ciddi şekilde denetleniyor, kısıtlanıyor. bilhassa gençler uzak tutulmaya çalışılıyor. sırf namaz kıldığınız için kendinizi terörist suçlamasıyla gözaltına alınmış bulabilirsiniz. sırf gözaltına alındığınız için de ölebileceğiniz bir ülke çin. polisi, askeri, cezaevi, mahkemesi dünyaca meşhur. son bir buçuk yıldan beri de baskılar arttı. kunmung tren istasyonunda bıçaklı bir grubun saldırısıyla çok sayıda ölen oldu. bunun gibi olaylar yüzünden veya başka bahaneleri kullanarak çin baskıyı giderek arttırıyor. zaman zaman "amatör" havası veren bir takım "terör eylemleri oluyor, vukuat eksik olmasa da hangisi nedir çözmek zor. hangisi tepesi atan vatandaş modeli fevri kalkışma, hangisi yetersiz planlanmış, az malzemeli "istişhad" eylemi, hangisi çinlilerin durduk yere maraza çıkarmasından çıkan hadiseler, uzaktan bakıp seçmek zor. ancak çin'i tanıyoruz. konuyu düzenli takip eden haber kaynakları arasında rfa ve wuc sayılabilir. bunları yanlı bulanlar olabilir, ama yanlı yansız kimse kolay haber alamıyor, her şey yolundaysa bu gizlilik neden? çin'in bazı yerlerinde işler nisbeten yolunda. baskının en yoğun olduğu yer doğu türkistan. çinli yapsa sopa yiyeceği hareketi uygur yaparsa öldürülebilir. şanhay'da, hong kong'ta hoş görülen urumçi'de ezilir. hong kong'da uzun süredir eylemler oluyor, büyük kalabalıklar toplanıyor. aynı hadise turpan'da, kaşgar'da olsa hepsi ölür. keza töngen (=hui=çinli müslüman) taifesine de nisbeten kıyak çekiliyor, onları aynı oranda ezmiyorlar. yani doğu'da büyük bir şehirde, bir iki normal yaşayabilen müslüman görmüş olsanız bile, bu türkistan hakkında fikir vermez. doğu türkistan tabii kaynaklar bakımından alabildiğine zengin, halkı alabildiğine fakir. çinli alıyor ne varsa. türkleri türkistan'dan alıp uzak bölgelere gönderiyor, çinli kalabalığını türkistan'da iskan ediyor, demografik dengeleri bozuyor, türkleri asimile etmeye, yok etmeye çalışıyor. zaman zaman büyük çaplı hadiseler ve katliamlar da oluyor, en sonuncusu bir yıl önce ramazan sonu/ bayram sırasında oldu. yarkent şehrine bağlı kasaba ve köylerde meydana gelen hadiselerde birkaç gün içinde 1000-3000 kişi öldüğü tahmin ediliyor. bölgeye girip çıkmak tetkik etmek doğrulamak mümkün değil, ancak sızan haberlere göre ve bölgenin yapısına göre hesaplanan sayı bu şekilde, ortalama 2000 kişi diye ifade ediliyor. sürekli bir gerginlik olduğu söyleniyor... bu "mutlu" ülkede herhangi bir anda başörtüsü veya sakal sebebiyle hapsedilebilirsiniz, ayyıldızlı tişört giydiğiniz için suçlu sayılabilirsiniz. namaz kılmak için bir evde toplandığınız için öldürülebilirsiniz. gözaltında kaybolursunuz, yakınlarınız toplanıp protesto etmek isterse üzerlerine ateş açılır. bu "huzurlu" ülkede her an birinin canına tak edip bıçağı çektiği gibi karakola hücum edebilir. her an küçük bir kelebekten çıkan bir hadise, bir katliam fırtınasına dönebilir... hadiseleri sağlıklı kaynaklardan takip etmek, sağlıksız tepkiler üretmemek açısından faydalı olacaktır. bazen meselenin iyi niyetli şekilde savunulma tarzı düşmana yarayabilir, dikkatli olmak gerekir.türkiye'de mantık kullanabilen az, dolayısıyla işi düzgün yapmak sıkıntı olabiliyor, bilhassa dış haber içeride tekrar üretilirken değişebiliyor, bunlara dikkat etmek lazım. mesela adamlar karakol basıyor, kendileri ölüyor, yoldan geçen masumlar ölüyor, çinli polisler de ölüyor, toplam sayı x. bizim basın bunu çinliler x kişiyi öldürdü şeklinde verebiliyor. halbuki sayıya çinliler de dahil... çok kaynak var, ama özetle rfa, wuc ve yerel basın olarak da dünya bülteni iyi...
http://www.uyghurcongress.org/tr/
http://www.rfa.org/english/
takip edin, dua edin, allah selamet vere...
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder